Τα είδη βιβλιογραφικών αναφορών

Οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι απαραίτητο στοιχείο κάθε ακαδημαϊκού κειμένου. Χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν τις πηγές από τις οποίες ο συγγραφέας άντλησε συγκεκριμένες πληροφορίες και στοιχεία. Η αναφορά στη βιβλιογραφία επομένως είναι αναγκαία για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι γιατί δείχνει σεβασμό στα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών και ο δεύτερος είναι η αποφυγή του φαινομένου της λογοκλοπής ή plagiarism με την ορθή, από ηθικής άποψης,  και νόμιμη χρήση της πληροφορίας.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν αναπτυχθεί διάφορα συστήματα βιβλιογραφικών αναφορών για  την απόδοση, σύμφωνα με την απαιτούμενη μορφή, των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή μιας εργασίας, τα οποία διαφέρουν ως προς τον  τρόπο με τον οποίο δομείται και παρουσιάζεται η βιβλιογραφική πληροφορία. Όλα αυτά τα πρότυπα βιβλιογραφικών αναφορών ενώ παρέχουν τις ίδιες πληροφορίες, δηλαδή  όνομα συγγραφέα, τίτλο, τόπο έκδοσης και εκδότη, το καθένα έχει τις δικές του ιδιαίτερες απαιτήσεις. Φυσικά, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ένα μόνο πρότυπο τη φορά.

Η παράθεση των πηγών γίνεται με δύο τρόπους: Με τις παραπομπές και τη βιβλιογραφία.

• Οι παραπομπές (intextcitations / references) εισάγονται μέσα στο κείμενο και υποδεικνύουν τη χρήση μιας πηγής στο συγκεκριμένο σημείο.

• Η βιβλιογραφία μπαίνει στο τέλος της εργασίας  και παραθέτει τις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για τη διαμόρφωση του κειμένου με τη μορφή λίστας. Αναγράφει τα βιβλιογραφικά στοιχεία της κάθε πηγής, τις οποίες παρουσιάζει με αλφαβητική σειρά ή με τη σειρά που εμφανίζονται στο κείμενο.

Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες των προτύπων βιβλιογραφικής αναφοράς: τα παρενθετικά και τα αριθμητικά πρότυπα βιβλιογραφίας. Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά άποια

Παρενθετικά πρότυπα βιβλιογραφίας

APA

Το πρότυπο APA πήρε το όνομά του από τον Αμερικανικό  Οργανισμό Ψυχολογίας (American Psychological Association) και χρονολογείται από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν μια ομάδα ακαδημαϊκών της οποίας τα μέλη προέρχονταν  από τα πεδία της Ψυχολογίας, της Ανθρωπολογίας και της Διοίκησης Επιχειρήσεων  συναντήθηκε με σκοπό τη δημιουργία ενός συστήματος βιβλιογραφικής αναφοράς. Σήμερα το συγκεκριμένο πρότυπο χρησιμοποιείται σε διάφορα επιστημονικά πεδία, κυρίως σε αυτό των Κοινωνικών Επιστημών.

Οι παραπομπές στο κείμενο γίνονται σε όλα τα παρενθετικά πρότυπα με την τοποθέτηση του επιθέτου του συγγραφέα και της χρονιάς δημοσίευσης.

Βιβλιογραφία:

• Η βιβλιογραφία εισάγεται με τον τίτλο References κεντραρισμένο
• Οι αναφορές παρατίθενται αλφαβητικά με βάση το όνομα του πρώτου συγγραφέα και αριστερή στοίχιση και εισάγονται  με εξοχή πρώτης γραμμής (hanging indent)
• Απαιτείται διπλό διάστιχο
• Περισσότερα έργα του ίδιου συγγραφέα αναφέρονται διαδοχικά με αύξουσα χρονολογική σειρά

Harvard

Τα περισσότερα πρότυπα αναφοράς βασίζονται σε εγχειρίδια τα οποία εκδόθηκαν από ακαδημαϊκές ενώσεις ή εκδοτικές εταιρίες. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην περίπτωση Harvard και, ως συνέπεια, υπάρχουν αρκετές εκδόσεις της συγκεκριμένης μεθόδου. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει συνέπεια στον τρόπο παράθεσης της βιβλιογραφίας από τον συγγραφέα εφόσον επιλέγει τη συγκεκριμένη μέθοδο.

• Οι αναφορές παρατίθενται αλφαβητικά με βάση το όνομα του πρώτου συγγραφέα
• Η στοίχιση που ακολουθείται είναι αριστερή
• Οι τίτλοι των βιβλίων παρατίθενται ολογράφως με πλάγια γράμματα
• Μεσολαβεί διπλό διάστιχο μεταξύ των αναφορών και μονό διάστιχο στα πλαίσια της ίδιας αναφοράς εφόσον αυτή καταλαμβάνει πάνω από μία γραμμή
• Περισσότερα έργα του ίδιου συγγραφέα αναφέρονται διαδοχικά και εδώ με αύξουσα χρονολογική σειρά

MLA (Modern Language Association)

Η μέθοδος MLA (Modern Language Association) δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ το 1883 ως μια επαγγελματική ένωση για ακαδημαϊκούς των επιστημονικών πεδίων της Λογοτεχνίας και Γλώσσας. Η δε 1η έκδοση οδηγού εκδόθηκε μόλις το 1977. Σήμερα χρησιμοποιείται η 7η έκδοση.

• Η βιβλιογραφία εισάγεται με κεντραρισμένο τον τίτλο Works Cited
• Οι αναφορές παρατίθενται αλφαβητικά με βάση το όνομα του πρώτου συγγραφέα
• Η στοίχιση είναι αριστερή
• Μεσολαβεί διπλό διάστιχο
• Οι αναφορές εισάγονται με εξοχή πρώτης γραμμής (hanging indent)
• Σε όλες τις αναφορές έντυπες ή ηλεκτρονικές αναγράφεται ο τύπος του μέσου
• Δεν απαιτούνται οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Συστήνεται η χρήση της ηλεκτρονικής διεύθυνσης μόνο σε περίπτωση που η πηγή δε μπορεί να βρεθεί κάπου αλλού ή το απαιτεί ο καθηγητής
• Για περισσότερα έργα του ίδιου συγγραφέα δίνεται το όνομα μόνο στην πρώτη αναφορά και στις επόμενες αντικαθίσταται από (---.). Τα έργα παρατίθενται αλφαβητικά με τον τίτλο.

Αριθμητικά Πρότυπα Βιβλιογραφίας

NLM (National Library of Medicine)

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στα επιστημονικά πεδία της Ιατρικής και της Κινησιολογίας. Ο τρόπος χρήσης της ποικίλει τόσο ως προς τον τρόπο παράθεσης πηγών μέσα στο κείμενο όσο και στη βιβλιογραφία. Κατά κύριο λόγο χρησιμοποιείται online οδηγός “Citing Medicine: The NLM Style Guide for Authors, Editors, and Publishers, 2nd edition”.

Οι παραπομπές στο κείμενο στα αριθμητικά πρότυπα γίνονται με αρίθμηση 1,2,3… είτε με αγκύλες ή με τη χρήση εκθετών.

Για τη βιβλιογραφία:

• Ο τίτλος μπορεί να εμφανίζεται ως: References, Literature Cited, Bibliography
• Γίνεται χρήση αρίθμησης για κάθε αναφορά
• Οι αναφορές στη βιβλιογραφία παρατίθενται με τη σειρά που εμφανίζονται στο κείμενο

IEEE

ΤοπρότυποIEEE είναιακρώνυμοτουInstitute of Electrical and Electronics Engineers. Τον ολοκληρωμένο οδηγό μπορεί κανείς να τον βρει από την ιστοσελίδα IEEE.

Σε ότι αφορά στη βιβλιογραφία:

• Κάθε αναφορά ταυτοποιείται με συγκεκριμένο αριθμό που εσωκλείεται σε αγκύλες [1]
• Οι αριθμοί στοιχίζονται αριστερά σε στήλη
• Ακολουθούν οι αναφορές με μονό διάστιχο οι οποίες στοιχίζονται αριστερά σχηματίζοντας δική τους στήλη δίπλα σε αυτή με τους αριθμούς
• Οι αναφορές στη βιβλιογραφία παρατίθενται με τη σειρά που εμφανίζονται στο κείμενο

Πριν κλείσουμε το παρόν άρθρο θα θέλαμε να ευχηθούμε, ανεξάρτητα από το πρότυπο βιβλιογραφικής αναφοράς το οποίο θα κληθείτε να χρησιμοποιήσετε, καλή έμπνευση και καλή επιτυχία στο έργο σας !!!